اثر خوشبو کننده های طبیعی بر روحیه

مسلماً خوشبو کننده ‎ها بر نحوه‌ی کار و رفتار افراد تأثیر می‎گذارند؛ اما دلایل این تأثیر ممکن است فراتر از چیزی باشد که انتظار می‎رود. رایحه‌ی خوش می‎تواند تأثیر چشم‌گیری در روحیه‌ی ما داشته باشد. اگر بجا و مناسب از روایح استفاده شود می‎تواند بر نحوه‌ی تفکر و عملکرد ما تأثیر بگذارد.

مشخص شده استفاده از خوشبو کننده‎ ها در فضای کار، بر خلق و خو و خلاقیت افراد موثر است. وقتی شخصی ذهنیتی مثبت داشته باشد، در مقایسه با افرادی که روحیه‌ی بدی دارند، انرژی و سطح خلاقیت بالاتری را نشان می‎دهد. هنگامی که افراد در معرض رایحه‌ی مطبوع قرار بگیرند، در مقایسه با زمانی که در معرض بوی ناخوشایند قرار داشته باشند، احساس آرامش و رضایت بیشتری داشته و از تمرکز و هوشیاری بهتری برخوردارند و راحت‎تر قادر به حل مسائل خواهند بود.

تحقیقات نشان می‎دهد انسان‎ها می‎توانند یک رایحه را به خاطر بسپارند و تا سال‎ها بعد اثر و خاطره آن را در ذهن نگه دارند. حافظه بویایی انسان حتی پیش از تولد فعال می‎شود. تحقیقات نشان داده اگر مادران باردار در معرض رایحه‌ی خاصی قرار بگیرد نوزادان آن‌ها در آینده و حتی در دوران بزرگسالی نسبت به افراد دیگر به آن عطر گرایش بیشتری نشان می‎دهند.

همچنین نوزادانی که در هنگام استشمام یک رایحه‌ی خاص مورد نوازش قرار بگیرند در آینده نیز نسبت به آن واکنش مثبتی نشان می‎دهند. این مسأله می‎تواند بیان کند چرا افراد مختلف نسبت به روایح گوناگون عکس العمل‎های متفاوتی نشان می‎دهند. در واقع قسمتی از واکنش ما نسبت به یک عطر علاوه بر تأثیر شیمیایی آن بر بدن به زنده شدن دوباره خاطراتی که به همراه استشمام آن رایحه گذرانده‎ایم باز می‎گردد.

دانشمندان از این ویژگی برای شرطی کردن افراد نسبت به مسائل و شرایط مختلف استفاده کرده‎ و سعی کرده‎اند به این طریق در نحوه‌ی عملکرد افراد در محیط کار بهبودی ایجاد کنند. در یک آزمایش، کارکنانی که در حضور خوشبو کننده کار می‎کردند، سطح بالاتری از اعتماد به نفس را ابراز کردند، اهداف بالاتری را برای خود تعیین کرده و در مقایسه با شرکت کنندگانی که در شرایط بدون حضور هیچ رایحه خشبو کننده‎ای کار می‎کردند، اکثراً از استراتژی‎های کارآمدتری استفاده می‎کردند.


برخی خوشبو کننده‎ ها می‎توانند سطح هوشیاری را افزایش دهند و به نوبه خود منجر به افزایش بهره‎وری شوند. برای مثال استفاده از رایحه لیمو در فضای یک ساختمان اداری، عملکرد کارکنان آن را به طرز چشمگیری بهتر می‎کند. علاوه بر لیمو، می‎توان از خوشبو کننده‎ هایی با عطر نعناع یا دارچین برای بهبود هوشیاری و جلوگیری از اختلال فکری و کاهش تمرکز در اواسط روز و بعد از ظهر استفاده کرد.

شاید باور این امر مشکل باشد اما خوشبو کننده ‎ها حتی رفتارهای اجتماعی ما را بهبود می‎بخشند که البته اگر در یک دفتر شلوغ با مراجعین زیاد کار کنیم، یک مزیت محسوب می‎شود. مطالعات نشان داده است که وقتی کارکنان ادارات در معرض رایحه‎های مرسوم در منزل مانند خوشبو کننده‎ های با رایحه وانیل و کیک یا قهوه قرار بگیرند، در مقایسه با زمانی که به هیچ وجه در معرض رایحه قرار نداشته باشند، تمایل بیشتری برای کمک به غریبه‎ها ابراز می‎کنند.

بسیاری از مردم نمی‎دانند که رایحه درمانی (آروماتراپی) می‎تواند چه ابزار قدرتمندی باشد. عطرها مستقیماً روی بخشی از مغز تأثیر می‎گذارند که به حافظه و احساسات مرتبط است؛ بنابراین عطرها می‎توانند حافظه و احساسات را همزمان با هم تحریک کنند. محققان از این ویژگی انسان برای بهبود وضعیت بیماران عاطفی، کاهش درد، حتی دردهای بعد از عمل جراحی و حتی برای بهبود عملکرد افراد در محیط کاری استفاده کرده‎اند. تقریباً همه تحقیقات انجام شده تأثیرات قابل ملاحظه روایح را بر خلق و خو، احساسات و عملکرد ذهن و جسم افراد نشان می‎دهد. در واقع بهره جستن از عطر خوش در محیط کار و زندگی اسلحه مخفی ماست.

بکارگیری خوشبو کننده‎ هوا می‎تواند در دنیای تجارت بسیار خوب عمل کند و کارکنان را تحت تأثیر قرار دهد تا بیشتر و بهتر کار کنند، اطلاعات بیشتری را حفظ کنند یا هوشیارتر باشند. در حقیقت، مطالعات نشان می‎دهد که عطرها می‎توانند بر حافظه، تمرکز، توجه پایدار و عملکرد شناختی تأثیر بگذارند، حس همدلی افراد را برانگیزانند، احساس رضایت در افراد ایجاد کنند، حتی بر تحریک پذیری سیستم بینایی و رهگیری بهتر محرک‎های بینایی موثر باشند. برخی از روایح نظیر استوخودوس یا رایحه گل محمدی با ایجاد آرامش به کیفیت کار افراد در محیط‎های کاری پر استرس و پر تنش می‎افزایند.

به طور کلی خوشبو کننده‎ ها با ایجاد تغییرات مختلف خلقی، ذهنی و جسمی در انسان بر عملکرد کاری او تأثیر می‎گذارند.

تأثیر رایحه‌ گیاهان در بهره‎وری کاری:

فعالیت‎های ذهنی:

اگر چه اطلاعات مربوط به تأثیر رایحه در عملکرد کار قبلاً از طریق رایحه درمانی و تأثیر آن بر بهره‎وری افراد در حین کار به اثبات رسیده است، طی آزمایشاتی تأثیر گیاهان مختلف بر کارکرد افراد مختلف بررسی شده است. البته این جنبه از تأثیر خوشبو کننده ‎ها در زندگی اخیراً مورد توجه و بررسی‎های جدی قرار گرفته است. برای مثال محققان اثرات آرام بخش اسطوخودوس و اثرات تحریک کننده یاس را روی محاسبات ریاضی دانش آموزان بررسی و مقایسه کرده‎اند. در کاری که نیاز به توجه یا بکارگیری حافظه دارد افرادی که در طول کار در معرض عطر اسطوخودوس قرار گرفتند، در ابتدا تأثیر منفی از این رایحه بر کارشان نمایان شد. عطر اسطوخودوس تحریک را کاهش می‎دهد و در شرایط سخت که سطح بالای هشیاری و تحریک برای فعالیت ذهنی لازم است، تأثیر سرکوب‎گرانه‎ای می‎گذارد.

مطالعات نشان داده‎اند که قرار گرفتن در معرض عطرهای آرام بخش مانند اسطوخودوس کارآیی ذهن را برای اعمالی چون محاسبات ریاضی کاهش می‎دهد. با این حال، عطرها ممکن است بازدهی را برای افراد خاص افزایش دهند. در حالات خاص به نظر می‎رسد رایحه گیاهانی مانند اسطوخودوس اثرات آرامش بخش و طراوت بخش خود را در زمان فراغت از کار بروز می‎دهند.

اسانس اسطوخوددوس در شرایطی که خستگی و خواب آلودگی طولانی مدت ایجاد شده باشد با اثرات آرام بخش خود، باعث استراحت عمیق‎تر و در نتیجه ایجاد عملکرد بهتر در حین کار می‎شود. به طوری که آزمایشات انجام شده نشان می‎دهد افرادی که در معرض عطر اسطوخودوس قرار می‎گرفتند، در طی دوره بعدی کاری پس از استراحت عملکرد بهتری نسبت به دیگران داشتند، یعنی بهتر از افرادی که در معرض عطر یاس بودند و افرادی که از هیج خوشبو کننده ‎ای در محیط کار استفاده نمی‎کردند.

بر عکس اگر چه عطر یاس باعث برانگیخته‎گی و شادابی می‎شود اما پس از مدت زمانی و با انجام کار برای چند ساعت پیاپی این هوشیاری مداوم مانع استراحت ذهنی شده و باعث افت کارآیی در شیفت بعدی کار می‎شود. اگرچه مرکبات بر کارکرد محاسباتی مغز تأثیر می‎گذارند اما برای کارهایی که به حافظه یا تمرکز در کار نیاز دارند عطر گیاهان دیگری موثرتر است. رایحه رزماری به تقویت حافظه و بهبود به خاطر سپاری فرد کمک می‎کند، و عطر کندر و نعناع باعث افزایش تمرکز در فرد می‎شود.
فعالیت‎های بدنی

اسانس‎های طبیعی سال‎ها به عنوان دارو برای پاکسازی سموم از بدن استفاده می‎شده‎اند. آنها همچنین به منظور بهبود توانایی بدن در جذب مواد مغذی و ویتامین‎ها مفید هستند. اسانس‎های گیاهی با استفاده از پوست، بلع یا استنشاق می‎توانند وارد بدن شوند. هنگامی که روی پوست مالیده شوند، جذب شده و در بدن برای درمان یا تحریک خاص استفاده می‎شود. به عنوان مثال، ترکیبات روغن زنجبیل باعث کاهش درد ورم مفاصل و افزایش انعطاف پذیری می‎شود.

معروف‎ترین روش استفاده از اسانس‎های گیاهی، استنشاق عطر آنها از طریق بینی یا دهان است که به نام رایحه درمانی مشهور است. استنشاق اسانس‎های طبیعی بر سیستم‎های بویایی و لیمبیک بدن تأثیر می‎گذارد. سیستم بویایی شامل کلیه ارگان‎هایی است که در حس بویایی ما کمک می‎کنند. سیستم لیمبیک، به عنوان مغز عاطفی انسان شناخته می‎شود و مستقیماً بر ضربان قلب، فشار خون، سطح استرس، هورمون‎ها، تنفس و حافظه تأثیر می‎گذارد.

بعضی از اسانس‎های طبیعی هنگام استنشاق، کارکرد ریه‎ها و سیستم تنفسی را بهبود می‎بخشند. طبق مطالعاتی، استنشاق اسانس‎های طبیعی اثرات فیزیولوژیکی مطلوبی بر بدن انسان دارد. تحقیقات دیگر نشان داده‎اند که استنشاق اسانس مرکبات باعث آرامش می‎شود و در عملکرد ورزشی موثر است. تحقیقات نشان داده ورزشکارانی که از اسانس پرتقال استفاده کرده‎اند، بهبود قابل توجهی در وضعیت ریه و تنفس داشتند و به طرز معنی‎داری بهتر می‎دویدند.

آزمایش در مورد اسانس نعناع عملکرد بهتر ورزشی و عملکرد ریه در ورزشکارانی که از مکمل خوراکی یا اسانس نعناع استفاده کرده بودند، نشان داده است. یافته‎های مثبت دیگر شامل افزایش تحریک مغز، کاهش ضربان قلب، کاهش فشار خون سیستولیک و تقویت قدرت عضلانی است.

به گروهی از دوچرخه سوارانی که تحت آزمایش قرار گرفته بودند، قبل از شروع مسابقه، ترکیبی از روغن رزماری و اسانس نعناع داده شد. عملکرد این دوچرخه سواران از نظر بهبود عضلانی، کاهش خستگی عضلات و افزایش عملکرد کلی ورزشی بهتر از گروه افرادی بود که از هیچ رایحه‎ای استفاده نکرده بودند.

استفاده از عطرها و رایحه‎های طبیعی به دو شکل تحریک خاطرات و تأثیرات مستقیم شیمیایی بر بدن و عملکرد موثر است. اگرچه سال‎هاست که از این رایحه درمانی برای درمان برخی بیماری‎های عصبی نظیر استرس و افسردگی استفاده می‎شود، اما مطالعات دقیق‎تر بر روی جنبه‎های کاربردی دیگر عطرها تازه در آغاز راه است.

تحقیقات حاکی از این است که استفاده از خوشبو کننده‎ های طبیعی در شرایط مختلف و برای کارهای مختلف ذهنی، جسمی و حتی احساسی می‎تواند مفید باشد و باعث بهبود بازدهی کاری بشود. مهم نیست که این عطر خوش ناشی از خوشبو کننده‎ در داخل ساختمان باشد یا از باغچه کنار پنجره به دفتر کار شما نفوذ می‎کند؛

در هر صورت حضور یک رایحه دلپذیر و مطبوع تأثیر غیر قابل انکار بر خلق و خو، روحیات، عملکرد ذهنی یا جسمی شما خواهد داشت.
برگرفته از مطالب این سایت